Digitaal brainstormen: waar blijft de creativiteit?

Facebook
Twitter
LinkedIn

Kun je creatief zijn tijdens digitaal brainstormen? Of moet je altijd een link hebben met de tastbare wereld? De eerste de beste die mij zegt dat ik creatief word van een beeldscherm met vragen voor mijn neus, moet ik nog tegenkomen. Dat het heel effectief en vernieuwend is wil ik best aannemen, maar voor mij is creativiteit toch iets anders. Maar wat is eigenlijk creativiteit en is dat te vangen in een digitale brainstorm sessie?

Toch maar eens opzoeken. Ik heb de  vraag vervolgens gesplitst in drie sub vragen:

  1. Wat is de definitie van creativiteit?
  2. Hoe kun je creatief denken?
  3. Hoe meet je creativiteit?

Definitie van creativiteit

Een speurtocht op internet levert een variëteit aan mogelijke antwoorden op. Op Wikipedia staat het als volgt: “Creativiteit is het vermogen om iets nieuws te scheppen.” Of bij Van Dale: Kort maar krachtig. “Creativiteit is scheppend vermogen.” Of volgens Muiswerk , waar tegenwoordig kinderen hun huiswerk maken: “Het vermogen om iets nieuws te maken of te bedenken.” Of op menselijk-lichaam.com: “Onder creativiteit wordt het vermogen verstaan om iets nieuws, origineels, iets wat er niet eerder is geweest, te scheppen. Het kan daarbij om iets materieels of iets geestelijks gaan.”

En zo zijn er op het internet nog een scala aan uitleggen over creativiteit, maar ik durf wel te stellen dat er  consensus is over de definitie van creativiteit: “het vermogen om iets nieuws te scheppen”.

Creativiteit opwekken

De volgende logische vraag is dan: Hoe? Hoe krijg ik het vermogen om iets nieuws te scheppen? Kan ik dat leren uit een boekje?

Door de wetenschap wordt verondersteld dat er bij creatieve prestaties meerdere denkprocessen tegelijkertijd plaatsvinden. Wij zijn ons daarvan echter niet bewust, omdat de hersenen er een hoofdlijn uithalen en alleen deze lijn tot het bewustzijn doordringt. Zo zijn we dan in staat om door, op het eerste gezicht compleet losse elementen, er toch één beeld uit te krijgen. Creatief denken is een proces van vallen en opstaan. Het is tegelijkertijd gebaseerd op traditioneel logisch denken en op vrij, ongeordend en beeldend denken.  Je kunt het niet vangen, maar wel opwekken door maar genoeg prikkels om iemand af te vuren waarna de hersenen hun werk gaan doen. Hiervoor zijn een scala aan technieken voorhanden. Op mycoted.com (Engelse taal) staan 100+ creativiteitstechnieken beschreven.

Creativiteit meten

De laatste vraag is dan, als je de WAT- en de HOE- vraag hebt beantwoord, kun je het ook meten? Want anders weet je nog niets. Het weten is de basis voor de Wetenschap. Weten is volgens Stellingwerff (1971) meer dan kennis. Ook een dier heeft kennis, maar geen kennis van zijn kennis. Weten is bewuste en zekere kennis. De zekerheid van het weten is betrekkelijk, maar naar die zekerheid wordt wel volhardend gestreefd. Op Wikipedia staat beschreven: Je meet creativiteit door het aantal associaties op een onderwerp te tellen of de mate waarin informatie wordt getransformeerd tot kennis. De psycholoog J.P. Guilford gaat uit van vier verschillende punten;

  • Originaliteit en fantasie (gekke, rare, unieke ideeën)
  • Vlotheid (de hoeveelheid ideeën in een bepaalde tijd)
  • Flexibiliteit (hoe makkelijk je van ‘plan’ kan veranderen)
  • Complexiteit (de hoeveelheid details, het herkennen van patronen)

Dan nu terug naar de originele vraag die ik wilde beantwoorden: Kan je digitaal creatief zijn?

  • WAT is creativiteit: het vermogen om iets nieuws te scheppen.
  • HOE wordt je creatief: Door veel prikkels waardoor de hersenen er een hoofdlijn uithalen
  • METEN van creativiteit: Op diverse aspecten.

Als ik kijk naar alle genoemde creativiteitstechnieken, dan zijn er heel veel die heel goed in een digitaal systeem zijn te vatten, vooral het invoeren van mogelijke ideeën werkt heel goed. Ook met originele en rare ideeën komen werkt heel goed met een digitaal systeem.

Alleen voor de invalshoek complexiteit heb je meer nodig dan dat.  Vooral een combinatie van verschillende soorten prikkels maakt dit mogelijk. Daar komt een systeem echt te kort.

Conclusie

Digitaal brainstormen. Waar blijft de creativiteit? Als ik echt helemaal out of the box combinaties moet maken die qua complexiteit erg hoog zijn, zou ik in dat proces niet alleen digitaal laten verlopen. Ik zou er dan andere type prikkels bij gebruiken, zoals beelden, geluiden of vormen. Voor de meeste creatieve sessies is het echter meer dan voldoende. En de waarde van bijvangst die er is omdat alles is opgeslagen in een digitaal systeem is niet te onderschatten. Zo kan het creatieve proces ook nog lang nadat het project is afgesloten zijn weg vinden. Iets wat je op de analoge manier zeker niet lukt.

 

 

REFERENTIES
  1. J. Stellingwerff (1971), Inleiding tot de universiteit, Amsterdam: Buyten en schipperheijen, p.16.
  2. J.P. Guilford (1897 – 1987) https://nl.wikipedia.org/wiki/Joy_Paul_Guilford
  3. http://www.menselijk-lichaam.com/psychologie/creativiteit
  4. Creativiteitstechnieken: https://www.mycoted.com/Category:Creativity_Techniques

Facebook
Twitter
LinkedIn
Auteur
Steven Wagemaker

Steven Wagemaker

Gerelateerd
Opdrachten
Archief
Zoeken
Categorieën
Bericht
Bericht